Jest to zabieg, który wykonujemy przy użyciu fluoru. Fluoryzacja może mieć postać endogennej, gdy fluor dostarczamy do wnętrza organizmu poprzez spożywanie fluorowanej wody, mleka, soli kuchennej, bądź przy zastosowaniu tabletek fluorkowych oraz egzogennej, inaczej fluoryzacja kontaktowa, która polega na bezpośrednim kontakcie szkliwa zębów ze związkami zawierającymi fluor. Największe znaczenie dla zapobiegania próchnicy ma właśnie fluoryzacja kontaktowa.
Po co fluoryzacja?
Fluor stosowany zewnętrznie na zęby spełnia wiele funkcji, między innymi:
- Działa bakteriostatycznie, ogranicza wpływ bakterii próchnicotwórczych, blokuje enzymy potrzebne dla życia bakterii oraz zmniejsza produkcję kwasów i odkładania płytki bakteryjnej na powierzchni zębów.
- Hamuje demineralizację zębów poprzez wbudowywanie się w powierzchnię szkliwa, dzięki czemu szkliwo jest potem bardziej odporne na zmiany pH w jamie ustnej.
- Zwiększa remineralizację, tworząc na powierzchni zęba fluorek wapnia, który stanowi rezerwuar jonów fluorkowych, które są uwalniane podczas działania kwasów na szkliwo i następnie mogą się one wbudować w powierzchnię zęba.
- Zmniejszenie światła kanalików zębinowych i zniesienie nadwrażliwości zębów.
Bardzo istotne jest to, aby profilaktyka domowa (przy użyciu past do zębów z fluorem) była wspierana przez fluoryzację w gabinecie stomatologicznym. Pasty do zębów do szczotkowania w domu powodują, że szkliwo jest bardziej odporne na działanie kwasów z pożywienia, natomiast fluoryzacja gabinetowa zwiększa remineralizację zębów.
U kogo można przeprowadzić fluoryzację?
Zabieg fluoryzacji możemy przeprowadzać nie tylko u dzieci, ale i u dorosłych. Wśród wskazań jest między innymi:
- profilaktyka próchnicy zębów mlecznych i stałych poprzez fluoryzację zębów u dzieci
- profilaktyka próchnicy u osób dorosłych
- obecność białych plam, demineralizacji szkliwa, czyli tzw. próchnica powierzchniowa zębów
- nadwrażliwość szyjek zębowych, zębiny, przy recesji dziąseł, zbyt agresywnym używaniu szczoteczki do zębów (zazwyczaj twardych), choroby przyzębia.
- przebarwienia płytki nazębnej
- u pacjentów z suchością jamy ustnej oraz u pacjentów w trakcie lub po radioterapii
Lekarz przed podjęciem decyzji jaki rodzaj profilaktyki stomatologicznej zastosować ocenia ryzyko próchnicy. Następnie opracowuje plan obniżenia ryzyka i postępu próchnicy, dobiera preparat fluorkowy w postaci odpowiedniej do wieku pacjenta i sytuacji klinicznej w jamie ustnej. Lekarz może zadecydować o zastosowaniu żelu, pianki lub lakieru fluorkowego.
Fluoryzacja zębów od kiedy?
W naszym gabinecie w centrum Krakowa lekarze dokładnie oceniają stan uzębienia i odpowiednio dopierają dawkę, rodzaj i częstości stosowania fluoryzacji, ponieważ poziom fluoru powinien być dostosowany do wieku i poziomu ryzyka próchnicy u pacjentów.
Zasady profesjonalnej profilaktyki fluorkowej w gabinecie przedstawione poniżej dokładnie przedstawiają od kiedy zastosować fluoryzację zębów u dzieci:
- Żel lub pianka z fluorem:
- 0-2 lata – nie stosować
- 2-6 lat – nie stosować
- >6 lat i dorośli (umiarkowane ryzyko próchnicy) – 2 razy w roku
- >6 lat i dorośli (wysokie ryzyko próchnicy) – 4 razy w roku
- Lakier fluorkowy
- U wszystkich powyższych grup wiekowych (umiarkowane ryzyko próchnicy) – 2 razy w roku
- U wszystkich powyższych grup wiekowych (wysokie ryzyko próchnicy) – 4 razy w roku
Jak wynika z powyższych danych fluoryzację u dzieci można rozpocząć już od pojawienia się pierwszych zębów. Wtedy zastosowany zostaje fluor w postaci lakieru w odpowiedniej dawce adekwatnej do wieku dziecka.
Na czym polega fluoryzacja zębów?
Przebieg zabiegu nieznacznie różni się w zależności od zastosowanego preparatu. W przypadku stosowania żelu lub pianki z fluorem preparat nakładany jest na zęby na kilka minut. Po tym czasie pacjent wypluwa ślinę przez ok. 0,5 min. W przypadku lakieru pacjent po aplikacji za pomocą pędzelka natychmiast może zamknąć jamę ustną. Nie jest wymagane płukanie jamy ustnej oraz suszenie zęba, gdyż lakier twardnieje w kontakcie ze śliną.
Zalecenia po zabiegowe
Po aplikacji fluoru należy nie spożywać posiłków i płynów przez 30min (żele i pianki) lub przez 2h (lakiery). W dniu zabiegu nie powinny być stosowane inne preparaty fluorkowe. Ewentualne przyjmowanie tabletek fluorkowych powinno być zaniechane przez kolejne 2 dni.
Fluoryzacja zębów u dzieci za i przeciw
Zapobieganie próchnicy to najskuteczniejszy sposób walki z nią. Nie od dziś wiadomo, że lepiej zapobiegać niż leczyć. Szczególnie istotne jest to u dzieci. Ponieważ często dziecko przychodzi do gabinetu stomatologicznego już za późno, najczęściej z bólem zęba. Wtedy ta wizyta dla dziecka jest bardziej traumatyczna i kojarzy się z nieprzyjemnymi dźwiękami narzędzi stomatologicznych. Dlatego wizyty u dentysty należy zacząć jak najwcześniej. Wtedy lekarz robi przegląd uzębienia i decyduje, czy potrzebne jest wprowadzenie profilaktyki próchnicy w postaci fluoryzacji kontaktowej zębów u dziecka.
Fluor jest bardzo potrzebny do prawidłowego rozwoju organizmu m.in. do budowy kości i zębów. Jednak jak większość w nadmiarze jest szkodliwy. Fluor używany w dawkach stosowanych w stomatologii jest bezpieczny i ma bardzo istotne znaczenie w profilaktyce próchnicy. Dlatego fluoryzacja jest bardzo istotnym elementem profilaktyki próchnicy u dzieci i dorosłych. Fluoryzacja zębów u dzieci powinna być regularnie przeprowadzana.
Istnieją jednak sytuacje w którym nie można zastosować fluoryzacji. Do przeciwwskazań fluoryzacji należą:
- astma oskrzelowa
- zapalenie jamy ustnej
- martwiczo-wrzodziejące zapalenie jamy ustnej
- uczulenie na preparat fluorkowy
Nie zaleca się też fluoryzacji u kobiet w ciąży lub karmiących piersią oraz aplikacji fluoru na zęby u pacjenta z pustym żołądkiem.
Po zastosowaniu preparatów fluorkowych niezwykle rzadko dochodzi do reakcji alergicznych skórnych, ataków duszności (u pacjentów z astmą).